İş Makinelerinin Periyodik Bakımı:
1. Bakım Şekilleri:
Operatörler ve yardımcılarının iş makinelerinde yapacakları bakım işlemleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.
1.2. Kontrol:
İş makinesi operatörünün makinesiyle işe başlamadan önce ya da iş bitiminde yapmış olduğu kontrolde gözle muayenesi ve şüphelendiği durumlarda elle yapmış olduğu kontrollerdir (makinenin genel durumunun değerlendirilmesi, gevşek cıvataların kontrolü ve sıkılması).
1.3. Tamamlama:
İş makinesi motorunda ve diğer elemanlarında kullanılan yağ, hidrolik ve su kontrolü ve eksikse tamamlanması işlemidir (motor yağı, hidrolik yağı, soğutma suyu, akümülatör sıvısı).
1.4. Değiştirme:
Makinelerde kullanılan bazı parçaların ve yardımcı sıvıların kullanma sürelerinin bitiminde yenisiyle değiştirilmesi işlemidir (motor yağı, filtreler, tekerlek lastiği vb.).
1.5. Ayarlama:
İş makinelerinde çalıştırma talimatı değerlerinin üstünde ya da altında bir durum söz konusu ise belirlenen değere ulaşabilmesi için yapılması gereken işlemlerdir. (Motor ayarları, vantilatör kayışının gerginlik ayarı, basınç ayarları, ekipman ayarları vb.)
1.6. Kuru Yağlama (Şasi Yağlaması):
Makine üreticisi ve işleticisi firmaların bakım talimatlarına göre makine üzerindeki gresörlüklerin, açıkta çalışan dişli, zincir, halat gibi parçaların gresle yağlanması işlemidir.
1.7. Onarım:
Operatörün bilgi ve öğrendikleri çerçevesinde makinesinin çalışmayan aksamlarını çalışır duruma getirmesi işlemidir.
2. Bakım Zamanları:
Genellikle aşağıda belirtilen zamanlarda bakım yapılması tavsiye edilir:
1- Günlük Bakım: 1-10 çalışma saati
2- Periyodik Bakım: 50, 250, 500, 1000, 2000 çalışma saatleri
3- s.o.s bakım (Erken uyarı)
4- Depolama bakım veya kışlık bakım.
2.1. Günlük Bakım:
Operatörün 1-10 saatte (her gün) ya da vardiya değişiminde, makine imalatçısının ve işyerinin talimatları doğrultusunda yaptığı bakımdır.
Genel metotlar ve işlemler 4 faaliyette toplanabilir:
1. Çalıştırma öncesi kontrol ve bakım
2. Isıtma sırasında kontrol
3. Çalışma sırasında kontrol
4. İş bitimi kontrolü ve bakımı
2.2. Çalıştırma Öncesi Kontrol ve Bakım:
Operatör kendi emniyet ve makinenin azami ömrü bakımından çalıştırmadan önce makine etrafında dolaşarak şu kontrol ve bakımları yapar.
• Hasarlı, gevşek ve aşınmış parçalar: Makinenin dış aksam durumu, yürüyüş takımları ve ataşmanlarda gözle görülebilecek gevşeme, çatlama, kırılma, aşınma gibi durumların olup olmadığının kontrolü, varsa arızaların giderilmesidir.
• Sıvı sızıntıları: Hidrolik yağ, yakıt, su sızıntıları ile fren hidrolik sızıntıları, şanzıman ve hidrolik devrede olabilecek sızıntılar kontrolü, varsa önlem alınması.
• Sıvı seviyeleri: Motor yağ seviyesi, soğutma suyu seviyesi, akü eriyik seviyesi, fren hidroliği seviyesi kontrolü ve gereğinin yapılmasıdır.
• Ön temizleyici ve hava filtresi: Günlük olarak ön temizleyicinin temizlenmesi, tıkanmış hava filtresinin temizlenmesi veya değiştirilmesi.
• Lastikler ve Paletler: Hava basınçlarının kontrolü, aşırı aşınma, kesilme ve yanak hasarlarının kontrolü ve eksikliklerin giderilmesi.
• Yakıt sistemi: Depo ve sistemdeki su ve tortunun tahliye edilmesi.
• Vantilatör kayışı: Gerginliği ve genel durumu kontrolü.
2.3. Isıtma Sırasında Kontrol:
1. Motor çalıştırılır. (Park freni uygulanmış, ataşmanlar yere indirilmiş, vites boş konumda)
2. Motorun 3-5 dakika ısınması sağlanır.
3. Motor yağ basınç, sıcaklık, şan göstergelerinin çalışması kontrol edilir.
4. Varsa fren hava basınç göstergesi ve ilave göstergelerin de çalışması kontrol edilir.
5. Makinenin aydınlatma ve uyarı sistemleri kontrol edilir.
6. Boş halde kumanda levyeleri kullanılarak ataşman hareketleri kontrol edilir.
7. Makine yürütülerek yön vitesleri, direksiyon ve frenler tatbik edilerek kontrol edilir.
8. Bu kontroller tamamsa çalışmaya hazırdır.
2.4. Çalışma Sırasında Kontrol:
1. Motorda veya makinede anormal sesler olup olmadığı dinlenir.
2. Göstergelerin normal çalışıp çalışmadıkları gözlenir.
3. Makinedeki performans değişiklikleri takip edilir.
2.5. İş Bitimi Kontrolü ve Bakımı:
1. Akaryakıt ikmali yapılır.
2. Toz ve pislikler temizlenir.
3. Makine parka çekilir, ataşmanlar yere indirilir, park freni uygulanır.
4. Motor durdurulmadan önce 3-5 dakika rölantide çalıştırılır.
5. Motor stop edilir, çalışma saati kaydedilir.
6. Varsa fren hava tankları boşaltılır.